یکی از دغدغههای اصلی داوطلبان کنکوری این است که حجم زیاد مطالب را چطور میتوان خواند و چطور دوره کرد؟! همانطور که میدانید، در طی سال کنکور بیش از ۲۵ کتاب برای خواندن دارید و تمام مطالب آن را به خاطر بسپارید. دوره کردن این حجم از کتاب نیازمند شیوهای موثر و مفید است و چه راهی بهتر از خلاصهنویسی؟ در خلاصه نویسی کنکور شما هر آنچه را که مفید، کاربردی و حائز اهمیت میدانید، یادداشت میکنید و طی فواصل زمانی معین میخوانید. این یادداشت به شما کمک میکند چطور خلاصه بنویسید و چه نکاتی را در مورد آن رعایت کنید.
فواید خلاصهنویسی برای کنکور چیست؟
خلاصه نویسی برای کنکور به داوطلبان کمک میکند تا مطالبی را که در طول یک سال مطالعه کردهاند، بهآسانی مرور کنند. دانشآموزان با خواندن خلاصهها تمام مطالب را در کمترین زمان مرور میکنند و این کمک شایانی به یادآوری حجم بالای درسها خواهد کرد. از طرفی خلاصهها به تثبیت بهتر محتوای درسی در ذهن نیز منجر میشوند. به همین علت است که اغلب مشاوران تأکید بسیاری بر روی نوشتن خلاصه دارند.
این موضوع برای درسهای حفظی که به خاطر سپردن تمام آنها کار دشواری است، اهمیت بسیاری دارد. نمودارهای درختی، جدولها، خلاصهنویسی تیتر وار یا جملهای از مهمترین اشکال خلاصه نویسی کنکور هستند. نکته مهم این است که خلاصهها باید گزیدهای از مهمترین مباحث هر درس باشند؛ درواقع در کمترین حجم بیشترین نکته را بیان کنند. قرار نیست در خلاصهها تمام نکات و جملات را ذکر کنید یا ریزترین جزئیات را شرح دهید؛ بلکه میخواهید با این گزیدهنویسی به یاد بیاورید که هر درس چه حرفی برای گفتن دارد و شما چه میزان از این مطالب را فراگرفتهاید.
اهمیت خلاصه نویسی در کنکور چه زمانی بیشتر خود را نشان میدهد؟ زمانی که در ماههای پایانی و منتهی به کنکور قرار دارید و میخواهید به مرور مطالب بپردازید اما از دوره کردن حجم زیاد درسها درمانده شدهاید. در صورتی که اگر از ابتدا به خلاصهنویسی بها میدادید، نگرانی کمتری از این بابت میداشتید. تأکید بر نوشتن خلاصه برای جلوگیری از چنین نگرانیها و استرسهایی است.
نکات مهم در مورد خلاصهنویسی برای کنکور
اما این سوال پیش میآید که خلاصهها باید چطور نوشته شوند؟ آیا فرمول خاصی برای خلاصه نویسی کنکور وجود دارد؟ باید بگوییم بله یک خلاصه خوب از ویژگیهایی برخوردار است که احساس بهتری هنگام مطالعه به شما میدهد. حال ما میخواهیم به سراغ نکاتی برویم که به شما در تدوین خلاصههایی بهتر، منظمتر و کارآمدتر کمک میکند.
درسهایتان را طبقهبندی کنید
منظور از طبقهبندی کردن درسها این است که بدانید گروهی از درسها حفظی هستند؛ مانند اغلب درسهای رشته انسانی، دین و زندگی و زمینشناسی. برخی از آنها ساختاری مفهومی دارند؛ مانند ریاضیات، فیزیک و عربی. برخی از درسها نیز حفظی_مفهومی هستند؛ مانند درس زبان انگلیسی، شیمی و زیستشناسی. هر کدام از این درسها به روش خاصی برای خلاصهنویسی نیاز دارند.
درسهای حفظی با نمودار درختی و شیوههای تیترنویسی بهتر نمایش داده میشوند؛ در حالی که درسهای مفهومی باید دستهبندی شده و یا به صورت جدولی جمعآوری شوند.
مرتب و چشمنواز خلاصه بنویسید
این مسئله که چطور خلاصه بنویسید، بسیار اهمیت دارد. بهتر است اصل نظم و مرتب بودن را در مورد آنها رعایت کنید. چشم به مطالبی که مرتب و خوانا نوشته شدهاند، زودتر و عمیقتر جذب میشود. این در حالی است که از مطالب شلوغ و بینظم دوری میجوید و نمیتواند با آنها ارتباط برقرار کند؛ بنابراین پیشنهاد میکنیم رنگهای جالب و خوانایی را برای نوشتن خلاصه نویسی کنکور انتخاب کنید، منظم بنویسید و دستهبندیهای مرتبی برای مطالب در نظر بگیرید.
بهطور مثال تیترها را پررنگتر و بزرگتر بنویسید، نکات مهم را با رنگ دیگری یادداشت کنید، زیر نکتههای مهم خط بکشید و قسمتهای پرتکرار در کنکور را هایلایت کنید. گاهی بهتر است بخشهایی را که در کنکور زیاد تکرار شدهاند یا موردنظر طراحان سوال هستند، در یک قسمت جدا بنویسید و بهعنوان گنجینهای طلایی آنها را مرور کنید.
از نمودارهای درختی و جدول استفاده کنید
نمودارها و جدولها یکی از متداولترین شیوههای خلاصه نویسی در کنکور هستند. چرا؟ چون نکتههای مهم را در یک دستهبندی مرتب ارائه میدهند و چشم بهتر میتواند نکات را در آنها پیدا کند. این شیوه برای برخی از درسها مانند درسهای حفظی بیشتر کارآمد است. بهطور مثال درس تاریخ به دلیل حجم زیادی که در ارائه مطالب دارد، بهراحتی خلاصه نمیشود اما از طریق نمودار درختی خیلی ساده میتوان تیترها و نکات مهم را نمایش داد.
این قضیه برای درسهای مفهومی نیز صادق است. میتوان تمام فرمولهای ریاضی یا فیزیک مربوط به یک بخش را در نمودارهای درختی یا یک جدول جا داد و در کمترین زمان به همه آنها دسترسی پیدا کرد. همچنین میتوان برای درسهایی که ساختار حفظی و مفهومی را باهم دارند، به کار برد. نکات مفهومی را در نمودارها نوشت و نکات حفظی را در جدولها یادداشت کرد.
سعی کنید خودتان خلاصه بنویسید
کتابهای کمک درسی بسیاری در سطح بازار وجود دارد که برای درسها خلاصه ارائه میدهند. این کتابها گرچه میتوانند کمک کننده باشند اما خلاصهای که توسط خودتان نوشته شده باشد، ارزش بیشتری دارد. چرا؟ چون خودتان بهتر از هرکس دیگری میدانید که چه چیزهایی بهتر است در خلاصه باشد، به چه نکاتی نیاز دارید، چطور بنویسید که ارتباط بیشتری با ذهنتان برقرار کند و چطور مطالب را دستهبندی کنید که به دلتان بنشیند.
از طرفی شما یک بار مطالب را مطالعه میکنید و بار دیگر نیز به خلاصهنویسی آنها میپردازید. این فرایند خود به یادگیری بیشترتان کمک میکند؛ زیرا هم مطالعه است و هم دوره. به همین علت پیشنهاد میکنیم خودتان به خلاصه نویسی کنکور مشغول شوید و در درجه بعد، کتابهای کمک درسی را لحاظ کنید.
از نوشتن نکات موجود در تستها غافل نشوید
گاهی تستهایی که پاسخ میدهید، از نکتههایی برخوردار هستند که نه در کتاب درسی وجود دارد و نه در کتابهای کمک درسی. حتماً این نکات را در خلاصه نویسی برای کنکور یادداشت کنید و از آنها غافل نشوید. اینها نکتههایی هستند که مورد نظر طراح سوال بودهاند و ممکن است در تستهای بعدی بسیار مفید باشند.
همچنین در زمان تحلیل آزمونهای آزمایشی ممکن است به بخشهایی برخورد کنید که از نظر شما فاقد اهمیت بودهاند، اما از آن قسمتها سوال طرح شده است. نوشتن این بخشها در خلاصههایتان خالی از لطف نیست.
خلاصههایتان را در یک جا بنویسید
یک پیشنهاد طلایی برای شما داریم که به مرتب کردن خلاصهها و ذهنتان بسیار کمک میکند. سعی داشته باشید که گزیدهها را در یک دفتر بنویسید تا در هر زمان که میخواهید به همه آنها دسترسی پیدا کنید. از طرفی میتوانید برای هر درس یک دفتر برگزینید و نکات مربوط به آن را یکجا جمع کنید. خلاصی نویسی کنکور باید دستهبندی شده و مرتب باشد تا هم از نظر دسترسی و هم از نظر خوانش سهولت بیشتری را برای شما فراهم کند.
سخن پایانی
برای موفقیت در کنکور، برخی از مهارتها از اهمیت بسیاری برخوردارند. خلاصه نویسی کنکور یکی از همین مهارتهاست و نقش مهمی در موفقیت افراد ایفا میکند. داوطلبان در هنگام مطالعه یکبار مطالب را فرامیگیرند و در هنگام خلاصه نویسی برای کنکور، آنها را دوره میکنند. یک خلاصه مناسب باید بتواند با داوطلب ارتباط بگیرد، مطالب را برای وی یادآوری کند و به تثبیت بهتر نکات در ذهن افراد بینجامد. به همین علت پیشنهاد میشود داوطلبان خود نویسنده خلاصهها باشند. حال شما برای ما بگویید؛ چه نکاتی را در هنگام خلاصهنویسی رعایت میکنید؟